Odpowiedzialność materialna pracowników za szkody wyrządzone pracodawcy to temat, który budzi wiele pytań i wątpliwości. W świetle prawa, pracownik powinien odpowiadać za skutki swoich działań, ale nie jest to odpowiedzialność bezgraniczna. Przepisy prawa pracy oraz orzecznictwo Sądu Najwyższego wyznaczają granice tej odpowiedzialności, chroniąc pracowników przed nadmiernym obciążeniem.
Odpowiedzialność za własne działania:
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2021 r. (II PSKP 46/21), pracownik odpowiada wyłącznie za szkody wynikłe z jego własnego zachowania. Nie ponosi odpowiedzialności w takim zakresie, w jakim do powstania lub zwiększenia szkody przyczynił się pracodawca lub inna osoba. To oznacza, że w przypadku, gdy do szkody przyczyni się również niewłaściwa organizacja pracy przez pracodawcę, pracownik nie może być obciążony całością szkody.
Przyczynienie się pracodawcy do szkody:
Pracodawca może przyczynić się do powstania szkody na wiele sposobów, na przykład poprzez niewłaściwą organizację pracy, błędy w zarządzaniu czy niedostarczenie niezbędnych narzędzi pracy. Sąd Najwyższy podkreśla, że pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, a więc nie odpowiada za szkody wynikłe z działania w granicach dopuszczalnego ryzyka. Odpowiedzialność materialna pracownika nie może być wykorzystywana do przerzucania na niego ryzyka działalności gospodarczej pracodawcy.
Szkoda wyrządzona osobie trzeciej:
Jeżeli pracownik wyrządzi szkodę osobie trzeciej podczas wykonywania obowiązków pracowniczych, to zgodnie z art. 120 § 1 Kodeksu pracy, odpowiedzialność za naprawienie szkody spoczywa na pracodawcy. Pracownik może zostać obciążony odpowiedzialnością wobec pracodawcy tylko w określonych sytuacjach, na przykład gdy szkoda została wyrządzona umyślnie.
Przedawnienie roszczeń:
Roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika ulegają przedawnieniu po roku od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o szkodzie, ale nie później niż po trzech latach od jej wyrządzenia. W przypadku umyślnego wyrządzenia szkody przez pracownika, do przedawnienia stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.
Podsumowanie:
Odpowiedzialność materialna pracowników jest ograniczona i nie może prowadzić do nadmiernego obciążenia pracownika. Pracodawca, który chce obciążyć pracownika odpowiedzialnością, musi wykazać, że szkoda powstała wyłącznie z winy pracownika, bez przyczynienia się do niej innych osób lub błędów w organizacji pracy. Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach wielokrotnie podkreślał, że odpowiedzialność ta powinna być sprawiedliwa i proporcjonalna do stopnia winy i przyczynienia się pracownika do powstania szkody.
Zachęcamy wszystkich pracowników do zapoznania się z przepisami prawa pracy oraz orzecznictwem Sądu Najwyższego, aby lepiej zrozumieć swoje prawa i obowiązki w zakresie odpowiedzialności materialnej. Związek Zawodowy „Jedność” KWK Pniówek jest zawsze gotowy udzielić wsparcia i porady w tej materii.
